Feliks Jaskólski „Pasterze na Bachorzy. Sielanki kujawskie”

środa, 13, maj 2015

oprac. Bogdan Burdziej
ISBN 83-88500-82-1
Włocławek 2005
format A5
s. XXXVI, 124, ilustr.
(nakład wyczerpany)

Poemat „Pasterze na Bachorzy. Sielanki kujawskie” Feliksa Jaskólskiego ukazał się w roku 1827. Dzieło osadzone w realiach geograficznych i kulturowych Kujaw Bachornych przedstawia obraz życia Kujawiaków tak szeroki, bogaty i dokładny (choć utrzymany w konwencjach gatunkowych sielanki), że utworu literackiego o podobnych walorach dokumentacyjnych nie sposób wskazać w piśmiennictwie nie tylko mu współczesnym, ale i późniejszym. Stanowi zatem podstawowe znaczenie dla badań nad historią regionu, będąc źródłem do etnografii historycznej Kujaw.
Właściwy poemat poprzedzają trzy teksty introdukcyjne o zróżnicowanej formie wypowiedzi oraz odmiennym statusie tematycznym i kompozycyjnym. Są to kolejno: wiersz dedykacyjny „Do Wielmożnego Józefa Modlińskiego, Kawalera Krzyża Polskiego, w Sierzchowie”; przedmowa prozą zawierająca dwie części „Cel moich Sielanek”, „Krótki rys okolicy kujawskiej” zapowiadający pośrednio temat sielanek, na który składają się: życie codzienne rolników na Bachorzy, ich praca, zabawy, zwyczaje i obrzędy, szczegółowy opis ubioru; wierszowany Wstęp.
Właściwy poemat składa się z dziewięciu sielanek, powiązanych wspólną osią fabularną i gronem postaci, ale zarazem dość autonomicznych w prezentacji różnych aspektów życia bachorzańskich pasterzy.

[Fragmenty tekstu Autora opracowania]

Autor reedycji i opracowania, Bogdan Burdziej, w materiale pt. „Zapomniany piewca Kujaw” poprzedzającym poemat, przybliża postać twórcy Sielanek — Feliksa Jaskólskiego, omawia i analizuje kolejno poszczególne składniki utworu. Tekst Sielanek został zaopatrzony w komentarz objaśniający zarówno realia utworu, jak i (odmienne od dzisiejszego) znaczenie użytych przez poetę wyrazów, wyrażeń i zwrotów. Obszerne omówienie poświęca Sielance dotyczącej wesela kujawskiego.
Publikację wzbogacają aneksy oraz barwne ilustracje przedstawiające realia związane z miejscem akcji utworu, m.in. dokumentujące historię stroju kujawskiego.

„[...] Przygotowane przez toruńskiego uczonego wydanie wierszy Feliksa Jaskólskiego jest edycją krytyczną, nieustępującą w niczym publikacjom Ossolineum czy Państwowego Wydawnictwa Naukowego, a dzięki gruntownej wiedzy i umiejętnemu wykorzystaniu warsztatu filologicznego przez profesora Burdzieja, jego wstęp, opracowanie, komentarz i aneksy są znakomitym przykładem postępowania badawczego. [...] Poemat Feliksa Jaskólskiego stanowi wartość poznawczą sam w sobie. Zawiera mianowicie jako pierwszy utwór literacki z tamtych lat dokładny opis męskiego i kobiecego stroju Kujawiaków, na który w późniejszym czasie będzie powoływało się wielu folklorystów. Jeszcze większym ewenementem, unikalnym w skali ogólnej, są uwagi (znowu pierwsze i całkowicie odosobnione) o gwarze ludowej Kujawiaków” [...].

[Z opinii wydawniczej prof. Piotra Żbikowskiego]